एउटा जड्याहा गाउँ हो नल्लु ,रक्सीको फ्याक्ट्री नै हो नल्लु

करिब ९५ % तामाङ जातिको बसोबास रहेको ललितपुर जिल्लाको  नल्लु गाविसको अर्को नाम हो रक्सी फ्याक्ट्री ।काठमाण्डौबाट २० किलोमिटर दक्षिणी भेगमा अवस्थित यस गाउँमा तामाङ जातिको बाक्लो चहलपहल र रितिरिवाजहरु देख्न सकिन्छ  ।घलान, स्याङ्तान ,थिङ, लोप्चन ,बल आदि थरका तामाङहरुको यहाँ बसोबास रहेको छ ।शैक्षिक अवस्था अत्यन्त नाजुक रहेको यो गाउँमा तामाङ जातिहरुलाई आफ्नो पहिचान ,रितिरिवाज र राजनीतिक अधिकारको बारेमा अत्यन्त कम चेतना  रहेको कारणले गर्दा Bank Voter को रुपमा मात्र यहाँको जनतालाई प्रयोग गरिंदै आएको छ । चुनावको बेलामा यहाँका तामाङहरुलाई  १-२ बोतल रक्सीको भरमा किनबेच गरेको तथ्य छर्लङ्गै छ । जाँड-रक्सिको प्रचुर सेवनमा दिन बिताउने यहाँ थुप्रै मानिसहरु भेटिन्छ र झट्ट हेर्दा सिङ्गै गाउँनै रक्सीको टिल्ल परेको जड्याह गाउँ जस्तो देखिन्छ ।जाँड-रक्सी सेवन गर्नकै लागि पैसाको लागि  अत्यन्त सस्तो मोलमा थुप्रै तामाङहरुले आफ्नो जग्गा बेचेर ठगिएका छन् । प्राकृतिक हरियाली र सौन्दर्यता विशिष्ट खानी रहे ता  पनि  यस गाउँलाई अन्धार बनाउनुमा जाँड-रक्सिले  प्रमुख भूमिका खेलेको छ ।अधिकांश मानिसहरु जाँड-रक्सीकै कारण  कलेजो खराब भएर ५० वर्षको हाराहारीमा मर्नु भनेको अत्यन्त दुखद् कुरा हो  । जाँड रक्सीलाई आफ्नो परम्परा अनुसार चलाउनु ठिकै होला तर आफ्नै जिन्दगीलाई जाँडको घ्याम्पोभित्र घोप्ट्याउनु कद्दापी राम्रो हुन सक्दैन ।जाँड-रक्सी खाएर आफ्नो जिन्दगी मात्रै होइन आफ्ना छोरा-छोरी ,परिवार ,टोलवासी सबैको जिन्दगी धरापमा पार्नु राम्रो हुनै सक्दैन जसको बोध अब सबै गाउँवासीमा हुनु नितान्त जरुरी छ  ।अत: सबैले आफ्नो जिन्दगी ,आत्मा-सम्मान र गाउँको  समेत इज्जतको लागि जाँड रक्सी छोड्न र छोड़ाउन विशेष पहल गर्नु जरुरी छ ।  

त्यसो त दु:खको साथ भन्नु पर्छ रक्सी उत्पादन गरेर शहरमा लगेर बेच्नु नल्लुको प्रमुख आयश्रोत हो । रक्सी उत्पादनको फ्याक्ट्री मानिने यो गाउँको यो पेशाको अन्त्य गर्नु अत्यन्त जरुरी छ ।रक्सी उत्पादन बन्द गरेर व्यावसायिक कृषि गर्न नल्लुको  भूमि अत्यन्त अनुकुल छ । गाउँको परिवर्तन चुनावको बेलामात्रै गाउँमा आउने भिकारी  नेताको भाषणले हुनै सक्दैन ।यो गाउँको परिवर्तन ल्याउन पहिला जाँड-रक्सीमा नियन्त्रण गर्नु जरुरी देखिन्छ जुन गाउँको पढे-लेखेका युवाहरुबाट सुरुवात गर्नु जरुरी छ ।नल्लु गाउँलाई जाँड-रक्सीको नशाबाट छुटाउन र सुन्दर तामाङ गाउँ बनाउन  आ-आफ्नो ठाउँबाट सहयोग गरौँ । हामी ठगिने होइन अब हामीले अरुलाई मुर्ख बनाउनु पर्ने दिन आइसकेको छ ।जागौं तामाङ जागौं ।